Column: De Villa XXXXIV – Het einde van de zomer…
10 oktober 2024
Door Marjan Spelbrink.
“Het einde van de zomer”, het thema van de familiebijeenkomst in De Villa. Het weer heeft zich aangepast. De regen valt met bakken uit de hemel en een storm raast over het land. Binnen is het warm en feestelijk.
Het is fijn om weer in De Villa te zijn, maar wat kan er in een paar weken toch veel veranderen. Mevrouw L. is helemaal de kluts kwijt; ze brabbelt alleen nog wat in het Engels. Vond mam haar vier weken nog leuk en interessant? Nu doet ze buitengewoon onaangenaam tegen haar. Ze stuurt haar zelfs weg naar een andere tafel. Het snijdt me door de ziel en ik probeer het wat te redden, maar mijn moeder heeft geen goede dag vandaag en is buitengewoon hard. Dementie verandert karakters maar oude karaktertrekken kunnen ook in heviger vorm naar boven komen. Dat laatste herken ik op dit moment; dat is confronterend.
Er druppelen steeds meer familieleden en bewoners binnen. Nieuwe gezichten, bekende gezichten. Mam windt zich op over twee tafellampen. Ze duwt ze weg want ze zijn storend, lelijk en belemmeren haar uitzicht. Ze mogen niet op tafel staan. Zucht. En dan kijkt ze me stralend aan en zegt: “zo fijn dat jullie er zijn”. Het verwart me. De hardheid versus liefheid.
Meneer H. komt lachend op me af. Hij is blij me te zien en dat is wederzijds. De laatste keer dat ik in De Villa was, overleed zijn vrouw en heb ik hem niet kunnen spreken. Hij pakt mijn beide handen vast, ik condoleer hem en maak kennis met zijn zoon. Samen praten we over wat er is gebeurd en hoe het is gegaan. Ze zeggen beiden dat het goed is zo.
Er worden glaasjes wijn geserveerd en we proosten met elkaar op het leven. Eindelijk komt mevrouw I. binnen lopen. Liefdevol begeleidt door een vrijwilliger. Ze ziet er prachtig uit en is mooi opgemaakt, maar ook zij heeft haar dag niet. Ze wilde helemaal niet naar beneden komen want ze mist haar man. Mopperend gaat ze bij ons aan tafel zitten.
Het buffet wordt geopend. De kok heeft zich overtroffen. Het ziet er allemaal fantastisch en overheerlijk uit. Algauw vormt zich een rij. Wij blijven eerst maar even zitten en nemen nog een glas. Het is ontroerend om te zien hoe iedereen naar het buffet gaat. De een schuifelt achter een rollator, de ander wordt gereden in een rolstoel. Familieleden helpen zo veel mogelijk. Er heerst een gemoedelijke drukte. Sommige bewoners zie je genieten, anderen hebben een blik van ‘wat gebeurt hier allemaal?’.
Als wij in de rij staan loopt een familielid ons voorbij om nog wat te pakken. “Ja, kruip maar voor” zegt mam, “wij wachten gewoon op onze beurt.” De vrouw verontschuldigt zich; ze was het bestek vergeten. Ik schaam me, wil mijn moeder een sneer geven, maar beheers me. Ik denk aan een oude bewoner, mevrouw E., die ooit zei: “We zitten hier niet voor onze zweetvoeten”.
Inmiddels is de zoon van mevrouw I. ook aangeschoven. De tafel is vol. We eten en praten met elkaar en proosten nog een keer. Maar mevrouw I. is nog steeds niet blij en vertelt hoe erg ze het vindt dat ze hier moet wonen. Ze wil terug naar haar eigen huis. De zoon blijft geduldig zeggen dat dat niet meer kan. Dan zegt ze: “Jij kan, sterker nog, jij wilt mij gewoon niet begrijpen, maar wacht maar tot het jou later een keer overkomt.” Iedereen is stil. Zelf mam. Ik zoek oogcontact met de zoon en hij fluistert naar me: “moeilijk, moeilijk, moeilijk.”
Het eind van de zomer betekent het begin van de herfst. De bewoners van De villa zijn in de herfst, soms al late herfst, van hun leven. Wat is dat moeilijk voor hen om te aanvaarden. Maar het is voor ons, als kinderen, ook moeilijk om te zien hoe dementie onze ouders verandert. Vandaag voel ik dat sterker dan andere keren.
Over Marjan Spelbrink
Marjan Spelbrink is de dochter van één van de bewoners van Zorgvilla Zwolle. In haar vrije tijd schrijft ze columns over wat ze meemaakt tijdens haar bezoeken aan Zorgvilla Zwolle en over het leven van haar moeder daar. Een uniek kijkje in hoe het leven in een zorgvilla is.