Column: Wanneer thuis wonen niet meer gaat

12 januari 2023

Marjan Spelbrink is schrijfster, onlangs is haar boek Zeg me waarom? Nabestaanden over de impact van zelfdoding verschenen, en de dochter van één van de bewoners van Zorgvilla Zwolle. In haar vrije tijd schrijft ze columns over wat ze meemaakt tijdens haar bezoeken aan Zorgvilla Zwolle en over het leven van haar moeder daar. Een uniek kijkje in hoe het leven in een zorgvilla is.

Ik denk veel terug aan vorig jaar om deze tijd. Zeven jaar had mijn moeder het alleen gered in haar grote vrijstaande huis. We zagen het natuurlijk langzaam achteruit gaan en probeerden daar met haar over te praten maar dat was niet mogelijk. Ze hechtte zo aan haar vrijheid en zelfstandigheid. Ze wilde de regie over haar leven in eigen hand houden en haar huis niet verlaten. En wie ben jij dan als kind? Want ook al ben je 60, je blijft altijd het kind.

“Mam, misschien moeten we op zoek gaan naar een appartement voor je. Eentje waar je ook zorg, als je dat uiteindelijk nodig hebt, kunt inhuren” zei ik regelmatig. Maar ze weigerde.

We kwamen met opties van appartementen; maar de kamer was te klein, het balkon was te klein, het uitzicht was niet mooi, de zonligging was niet goed. Er was altijd een excuus.

“Mam, straks gebeurt er iets en dan moet je echt het huis uit. Dan kun je niet meer kiezen waar je wilt wonen” zei ik zo vaak. “Dat zie ik dan wel” was steevast het antwoord.

Ik maakte me zorgen over de trap waar ze dagelijks op en af moest. Ik maakte me zorgen als ik hoorde dat de garagedeur weer de hele nacht had opengestaan. Ik maakte me zorgen over het autorijden. Als er maar geen ongelukken gebeuren, zei een stemmetje in mijn hoofd. En al helemaal geen ongelukken waarbij iemand anders ernstig letsel op zou lopen, dacht ik er achter aan. “Dan pak je haar autosleutel toch af” zeiden goede vrienden, maar dat durfde ik niet. Ik was het kind.

Het werd nog zorgelijker toen ze op een avond terugreed na het bridgen en in het donker de weg naar huis niet meer kon vinden. Ze had ergens aangebeld waar nog licht brandde en de bewoonster had een stuk voor haar uit gefietst richting haar huis. Toen maakten we de afspraak dat ze niet meer in het donker zou autorijden. Dat betekende dat ze ook moest stoppen met bridgen en dat was haar lust in haar leven. “Oud worden is fijn, oud zijn niet altijd leuk” zei ze meermaals. Het lopen ging moeizamer, de ogen gingen achteruit, ze kreeg last van haar gewrichten, haar handen. Ze werd wat vergeetachtig. Maar ze bleef, ondanks haar 86 jaren, vechten voor haar zelfstandigheid.

In de nacht van 6 op 7 november 2021 ging er wat mis in haar hoofd. Een ziekenhuisopname volgde en vervolgens een tijdelijke opvang in een verpleeghuis. Ze was in de war en had even geen kracht meer om zich te verzetten. Het moment dat wij als kinderen de regie over konden én moesten nemen. En toch knaagde er wat aan me. Doen we er goed aan? Doen we het wel goed? Kunnen en mogen wij nu over haar leven beslissen? Maar terugkeer naar haar eigen huis was geen optie meer.

Eén ding stond vast. We wilden een plek voor mam waar ze liefdevol zou worden verzorgd. Waar ze haar eigen spulletjes om zich heen kon hebben. Waar ze zoveel mogelijk zelfstandig zou kunnen zijn. Waar ze zich prettig zou kunnen voelen en vooral: waar ze zichzelf zou kunnen zijn.

We maakten een afspraak bij Zorgvilla Zwolle van Rosorum. De ontvangst was warm. De locatiemanager vertelde ons dat “De Villa” het huis van de bewoners was. “Onze medewerkers worden geselecteerd op de competenties liefde, aandacht en zorgzaamheid. De rest kun je leren” vervolgde ze. “In Rosorum kijken we naar wat de bewoners nog wel kunnen en willen, vinden we hun zelfstandigheid belangrijk, daar anticiperen we op, en zien we graag dat iedereen het fijn heeft”.

De woonkamer, de serre, de keuken, alles zag er zo sfeervol uit. De appartementen waren niet heel groot, maar ademden rust uit. Met mam haar spulletjes konden we er haar eigen sfeer creëren. We spraken verschillende mensen, zowel van de zorg als zij die er woonden. Er was harmonie. Het was er goed. Alles wat we hoopten te vinden voor mam was daar in de prachtige Zorgvilla Zwolle. En nog veel meer.

Een week later, 21 januari 2021, richtten we haar kamer in en haalden we haar verwachtingsvol op. Enthousiast was ze niet. In tegendeel. Het was niet goed. De strijd kwam even terug. Ze was in en in verdrietig. Ik begreep het wel maar toch was ik ook een beetje teleurgesteld. Het kind gevoel. Was het wel goed wat we hadden gedaan? Maar een betere plek dan Rosorum kon toch bijna niet? We moesten het maar even de tijd geven en vertrouwen op de medewerkers die haar daarin zeer zeker zouden begeleiden.

We zijn bijna een jaar verder en wat is het uiteindelijk een goede beslissing geweest om mam naar Rosorum te verhuizen. Ook een ingrijpende beslissing die wij als kinderen voor onze ouder toch hebben durven nemen.

We hebben onze moeder weer terug. Ze hoeft niet meer te vechten, te regisseren, voor zich zelf te zorgen. Ze wordt verwend, ze geniet van alle leuke activiteiten, de concertjes, de uitjes, de gezelligheid. Sinds kort wordt er zelfs gebridged. Natuurlijk zijn er kleine dips, maar die heeft iedereen. Haar appartement voelt als een veilige haven waar ze zich terug kan trekken als ze dat wil. Alles mag. Alles Kan. En als kind is er ook over mij een rust neer gedaald. Mam is veilig en wordt liefdevol verzorgd terwijl ze toch zichzelf mag zijn.

Open dag
Wilt u zelf de sfeer proeven bij Zorgvilla Zwolle? Kom naar onze open dag op zaterdag 25 maart. Er is volop gelegenheid om de locatie te bekijken, het zorgteam te ontmoeten én al uw vragen te stellen. U kunt hier uw bezoek aanmelden.